*8888888
MGA BABAG SA ENVI CODE PAMINAWON
OPEN PIT BAN SA SOCOT HISGUTAN NA
KORONADAL CITY, SOUTH COTABATO---Mahinayon na gyud ang dugay na nga gipangayong panaghisgot sa mga sakop sa Sangguniang Panlalawigan ug sa mga mihangyo nga mopahigayon ug pag-review sa kontrobersyal nga Environment Code sa lalawigan sa South Cotabato, diin nagdumili sa pagpahigayon ug open-pit mining sa kabukiran sa maong probinsya.
Matod ni South Cotabato Board Member, Ernesto Catedral, ang labaw sa Committee on Environment Protection ug sa Justice and Legal Matters usa ka joint committee hearing ang ipahigayon aron mahatagan ug tsansa nga madungog ug mabati ang mga sentiyemento sa mga dili pabor sa pagpasar sa maong balaodnon karong adlaw nga Miyerkules.
Ang Environment Code diin nahimong epektibo sa tunga-tunga sa Oktubre niadtong milabay nga tuig nahimong sentro gyud sa kontrobersya human nga mismong ang mga netibo ug mga magpapatigayon mi-alma tungod sa matod pa pagpakgang sa kalamboan ug progreso sa lalawigan. Singgit usab sa mga Lumad nga direktang maapektohan sa ipahigayong operasyon sa higanteng kompanya sa mina nga Sagittarius Mines, Inc (SMI) nga usa ka pagyatak sa ilang katungod isip mga netibo, ang daw pagbalewala sa ilang interes nga pasudlon ang gilaumang kalamboan nga ihatod sa operasyon sa mina.
SUPORTA SA NEGOSYANTE
Human nga gi-angkon sa higanteng kompanya sa mina nga SMI nga base sa ilang mga pagtuon, napamatud-an nga pinakaluwas ug pinakahaum nga gamiton sa pagkuha sa mga deposito sa mina sa ilawom sa kabukiran mao ang open-pit mining, mipasibaw gyud sa ilang suporta ang hugpong sa mga negosyante dili lamang sa South Cotabato kundili ang tibuok rehiyon 12. Abli nga gipadayag sa Regional Development Council ang ilang pag-uyon sa proyekto sanglit dako ang ilang pagtuo nga mohatod gyud ug kalamboan ug progreso sa rehiyon ang kapin sa $5.9 bilyones dolyares nga proyekto sa Tampakan Copper-Gold Project sa SMI.
Bisan ang Regional Mineral Development Council, isip pagpakita ug suporta sa maong multi-bilyones dolyares nga proyekto mipasa ug usa ka pormal nga hangyo ngadto sa Sangguniang Panlalawigan aron mohimo ug review sa gipasa nga Envi Code.
Ang Mindanao Development Council, nakighi-usa usab sa sentiyemento sa mga lokal nga magpapatigayon ug nagtuo nga pinaagi sa mina sa Tampakan, South Cotabato, ang tibuok nga isla sa Mindanao aduna usab makuhang mga benepisyo.
PANAWAGAN SA MGA LUMAD
Usa sa mga importanteng lakang aron lamang ipakita sa mga magbabalaod ug mga lideres sa South Cotabato nga gikinahanglan niini ang operasyon sa mina sa Tampakan mao ang pagpadayag sa mga hangyo ug panawagan sa mga Lumad nga gikan sa tribung B’laan, ug T’boli. Matod sa mga netibo, ilang nakita nga ang pagsulod sa operasyon sa mina mao na ang tubag sa dugay na nilang mga damgo nga kauswagan ug reporma sa ilang mga ekonomikanhong pakigbisog. Nagatuo pa ang mga Lumad nga direkta menteng ilang madawat ang mga benepisyo sa maong proyekto—bisan wala pa pormal nga nagsugod ang operasyon. Nakabaton na ug saktong edukasyon, panginabuhian, pag-amuma sa panglawas ug daghan pang mga programa ang mga miyembro sa tribu tungod sa kompanya sa mina.
SUPORTA SA KAGAMHANANG NASYUNAL
Dili lamang mga lokal nga sektor ang nagpabati sa ilang suporta ngadto sa proyekto, apan lakip na usab si Presidente Noynoy Aquino nga matod pa niini, mohimo sa tanang pamaagi aron adunay panaghi-usa ang probinsyal nga panggamhanan ug ang mga nagpaluyo sa proyekto.
Ang ahensya sa Mines and Geosciences Bureau (MGB) sa rehiyon, pinaagi sa regional director nga si Constancio Paye, nagsulti pa nga ang gipasar nga balaodnon sa South Cotabato, klaro kaayong mi-alkontra sa Republic Act 7942 o ang Philippine Mining Act of 1995. Gipsaboat pa sa maong ahensya nga ilang sigurohon nga dili gyud molapas sa balaod ang proyekto ug bugtong ilang tumong nga protektahan ang Kinaiyahan ug mismong ang katawhan sa kinatibuk-an.
Si Department of Environment and Natural Resources (DENR) Secretary, Ramon Paje, midason usab nga tumong ug tuyo sa gobyerno sa nasod nga mopahigayon ug usa ka responsableng pagmina diin ang katawhan ug estado ang siguradong makatagamtam sa benepisyo.
Sa iyang bahin, si Department of Interior and Local Government (DILG) Secretary, Jesse Robredo mihimo ug usa ka Memorandum nga gitugyan alang sa mga opisyales sa South Cotabato nga nagmando nga isuspenso ang implementasyon sa Envi Code sanglit, nagtuo kini nga usa ka pagsapaw sa nasyunal nga balaodnon ang Envi Code. Apan, daw gibalewala lamang sa mga lider sa probinsya sa South Cotabato ang maong kamandoan ug namahayag pa nga walay puwede makadikta kanila kundili ang korte lamang.
MALUNGTARON UG RESPONSABLENG PAGMINA
Sa bahin sa Sagittarius Mines, Inc (SMI), ilang gibalik-balik nga tumong ug tuyo lamang sa ilang proyekto mao ang paghimo ug usa ka malungtaron ug responsableng pagmina diin ang tanan mahatagan ug higayon nga mabati ang tinuod nga kalamboan ug progreso.
Matod ni John Arnaldo, ang Corporate Communications Manager sa SMI, nag-unang prayoridad sa ilang proyekto mao ang katawhan ug ang mga Lumad nga maoy direktang maapektohan sa proyekto. Nasayran pa gikan sa SMI nga sa nakalabay nga tuig lamang, miabot ngadto sa kapin sa P800 milyones ang ilang nahimong kontribusyon sa buhis sa nasod wala pay lakip niini ang pagbaton ug kapin sa katorse mil nga mga scholars gikan sa elementarya, sekondarya ug kolehiyo. Liboan usab ka mga pamilya ang nakabenepisyo sa ilang programa sa panglawas ug gatusan ka milyones na usab ang nasuporta alang sa mga proyektong imprastraktura sa rehiyon 12.
Ang tulo ka mga mayors sa tulo ka mga lungsod sa Tampakan, South Cotabato, Columbio, Sultan Kudarat ug sa Kiblawan, Davao del Sur—diin nakatutok ang operasyon sa SMI mikumpirma usab sa ilang pag-uyon sa proyekto human nga matod pa adunay maayong kaugmaon nga ihatod sa ilang katawhan.
Si Catedral nagsulti pa nga ang ipahigayon nga joint committee meeting ugmang adlawa, usa pod ka pamaagi nga makabaton ug ensaktong desisyon ang mga sakop sa Sangguniang Panlalawigan kung mopahigayon ba gyud ug pag-review sa Envi Code. Gilauman pa nga moabot ang mga dili pabor sa Envi Code ugmang adlawa ug mismong ang mga tribal chieftains sulod sa dapit diin mopahigayon sa operasyon ang SMI.
Nahibaloan usab nga laing panagtigom usab ang himuon sa mga board members alang sa mga pabor sa Envi Code nga gipangunahan sa Simbahang Katoliko partikular mente ang Diocese of Marbel. Gipadayag pa sa simbahan ug sa ubang mga sektor nga supak sa open pit mining nga dili na kinahanglan mopahigayon ug review sa Envi Code tungod kay kung tugotan ang open pit mining, maguba matod pa ang kinaiyahan ug maapektohan ang panginabuhian sa katawhan.
Ang SMI, sa ilang mga pagtuon naglantaw nga sa tuig 2016 pormal na nga magsugod ang komersyal nga operasyon niini. Ang deposito sa mina base sa ilang Mine Project Feasibility Study gibana-bana nga moabot ug 370,000 metric tons alang sa copper ug 360,000 ounces alang sa bulawan.
Ang Tampakan Copper-Gold Project mao ang pinakalapad ug pinakadako nga undeveloped mine deposit sa tibuok Southeast Asia. (pbanat news desk/popoy contreras)
*8888888888
EX-KAPITAN PINAKA-UNANG BIKTIMA SA PAGPAMUSIL SA 2011
GENERAL SANTOS CITY---Matawag nga suwerte gyud ang usa ka kanhing kapitan sa Tinoto, Maasim, Sarangani Province human kini nga kalit lamang nga gipamusil sa duha ka wala pa mailhing mga suspek dinhi sa siyudad—diin nahitala nga pinaka-unang pagpamusil sa Gensan karong tuig 2011.
Sa report nga nakuha sa Periodico-Banat, nail ang mga biktima nga mao sila Abdul Wahani Sr., ex-kapitan sa Tinoto, Maasim, Hadji Bai Fatima, asawa ni Wahani ug Nora Wahan Ibrahim. Dugang pa, si kapitan Wahani naigo sa iyang liog samtang ang asawa niini nasamdan sa bukton ug ang kuyog nga si Nora sa paa nga bahin.
Sa insiyal nga imbestigasyon sa kapulisna, gikan sa merkado publiko sa Gensan ang mga biktima sakay sa ilang sakyanan apan paghidangat sa may P. Acharon Boulevard, kalit na lamang nga gibanhigan sa duha ka mga tawo sakay sa usa ka motorsiklo nga walay plaka.
Narekober gilayon sa kapulisan ang duha ka mga empty shells sa .45 kalibre nga pistol. Hangtod karon padayon pa gihapon nga gina-imbestigahan ang maong kaso sanglit matod sa kabanay sa mga biktima, wala silay nakit-an nga motibo nganong himuon ang maong krimen. (pbanat news desk/vert castro)
*88888888
CHIEF FISCAL SA GENSAN NGA UYOAN NI PACMAN, BIKTIMA SA BUKAS-KOTSE
GENERAL SANTOS CITY - Wala nay gipili pa ang mga bukas kotse gang dinhi sa dakbayan tungod bisan abogado, ug piskal ang ilang gibiktima.
Bag-uhay lamang mipatala sa Pendatun Police Station ang uyuan ni 8-time world division champion ug Sarangani Province Rep. Manny Pacquiao nga si Chief Prosecutor Edilberto Jamora, nga uyuan ni Jinkee Pacquiao.
Matud pa sa report giparada lang ni Fiscal Jamora ang iyang bag-ong Ford Everest sa Bayabas Street, Dadiangas North tungod adunay giadtuan, apan sa paghibalik niini, nawagtang na ang baterya sa iyang sakyanan. Gawas niini unang gireport usab sa kapulisan nga nabiktima sa bukas kotse gang ang sakyanan sa usa ka abogado ug ubay ubayng negosyante nga gikuhaan usab sa ilang mga mahalong butang ug cash sulod sa sakyanan. Niadtong miaging bulan nabiktima usab sa bukas kotse gang ang sakyanan sa inahan ni Jinkee Pacquiao human giparking sa Beatiles Street ning dakbayan kong asa mokabat P100,000 ang nawagtang. Gibutyag sa kapulisan nga kasagaran sa mga suspetsado mga menor de edad apan gituuhan nga adunay mga hamtong nga gasugo kanila ug karon maoy gipangita sa kapulisan.
*8888888
GENERAL SANTOS CITY - Patay sa pagpanigbas ang usa ka mag-uuma ug samdan ang laing usa tungod lang sa komedya.
Matud ni PO1 Joan Bonifacio sa Kiamba Police Station ang biktima nailhang si Felix Manlunas hamtong ang pangidaron, usa ka mag-uuma nga nakaangkon og daghang samad sa lawas ug naputol ang dakong ugat sa liog nga bahin sa biktima.
Samdan usab sa pagpanigbas ang usa ka Juanito Panding hamtong ang pangidaron nga nakaangkon og lima ka samad sa lawas ug nagpabilin sa ospital.
Matud pa nasuko ang suspek nga nailhang si Noy Katinuan tungod sa komedya sa duha samtang sila nag-inom ug didto nahitabo ang pagnigbas.
Human sa insidente paspas miikyas ang suspek ug karon gipangita sa kapulisan.
*888888888
GENERAL SANTOS CITY---Nang dahil lamang sa usaping pato, isang binata ang sinaksak ng isang suspek sa Purok 5, Lanton, barangay Apopong, Gensan nitong nakaraang araw.
Sa ulat na nakuha ng Periodico-Banat, nakilala ang biktima na isang John Pobar Carino, 20 anyos, walang trabaho at naninirahan sa nasabing lugar. Samtanlang ang suspek ay nakilala ring si alyas Jay-Jay at resident ng Purok 10, Lanton Apopong.
Sa inisyal na imbestigasyon ng kapulisan, napag-alaman na pinagbintangan umano ang suspek ng biktima na siyang nagnakaw ng pato na naging resulta sa kanilang mainit na pagtatalo na humantong sa pananaksak.
Matapos ang insidente, agad naming tumakas ang suspek at ang biktima ay mabilis na dinala sa pagamutan. Kasalukuyan na ngayong tinutugis ng Makar PNP ang nasabing suspek. (pbanat news desk/vert castro)
*88888
Ni: Remegio Rey
Ina ng Punong Kahoy
LUNGSOD NG HENERAL SANTOS- Akalain ba naman, sa napakadaming punong kahoy sa gubat sa buong mundo, sa Pilipinas o sa Mindanao ay may mga punong kailangan pala na pagkukunan ng mga mahahalagang buto (seed) upang ito’y pagyamanin sa patuloy na pagtatanim ng punong kahoy sa mga kabukiran ng Tampakan at karatig lugar kung saan nakatalaga ang proyekto ng minahan.
Ang (SMI) Sagittarius Mining Inc. ay may walong daang (800) napag-alaman ng mga Inang- Punong kahoy “mother trees”, kung saan kinukuha ang mabubuting buto ng punong kahoy upang gawing semilya sa pagpaparami nito. Nakilala rin ang “mother trees” bilang Forestry Sector Administrative Order No. 09
Sa pamamagitan ng nabanggit na Administrative Order No. 09, nagagawang paramihin at paunlarin ang kagubatan sa pamamaraan ng pagbibigay ng magandang buto ng punong- kahoy. Mapapadali at mapupunan ang suplay ng semilya ng punong kahoy na puwede rin magamit sa ibat-ibang pagtatanim.
Ilang taon rin ang ginugol ng pamahalaan, oras at pera ng taong bayan ang nakalaan upang mapa-unlad ang kalikasan, ngunit sila’y nabigo sa kanilang nakagisnang pamamaraan, ang pagtatanim na kahit ano-ano na lang.
Ayon kay Butch Sebua, SMI Biodiversity Management Team Superintendent, ang pagtatanim ng mga punongkahoy na galing ang buto mula sa “mother trees” ay importante at mainam na paraan sa pagtatanim ng mga matitibay na punongkahoy sa kagubatan.
Dagdag pa nito na ang tagumpay sa pagpapaunlad ng programang pangkalikasan ay nasasang-ayon ito sa kalidad ng punongkahoy na itatanim, kaya ang SMI ay nakiisa sa Visayas State University (VSU) and University of Queensland (UQ) upang pagtutulungan nito ang paggawa ng programa sa pag kilala pa ng ibang mother trees.
Ang proseso ng pagkilala ng mother trees ay na-aayon rin sa impormasyon mula sa Municipal Environment Offices (MENROs), Community Environment Offices (CENROs), at ang kinaroroonan ng mga nagtatanim ng mga semilya sa Mindanao , upang matukoy ang iba pang mother trees, sabi ni Sebua
Hindi rin madali ang pagsasagawa ng pananaliksing ng mother trees. Kailangan itong tingnan mabuti kung karapat-dapat ba ito. Tingnan rin ang taas, ang laki at grano nito, bago ito’y tatakan at ilista bilang isang Inang kahoy (mother tree). Kung dumarami ang nakilalang mother trees, ito’y nagpapahiwatig na maayos ang mga pinagkukunan ng semilya para sa programang pagpapaunlad ng pagtatanim ng mga punongkahoy.
Ang SMI ay patuloy sa kanilang programang pagtatanim ng mga punong kahoy sa pamamagitan nga pakakaisa ng mga mamamayan. Sila ay ginawaran ng Best Mining Forest Award in 2006, 2008,2009 at 2010 ng pamahalaan.
Nagawa ba ito ng ibang mga nasa gobyerno o ng mga pribadong tao?
*88888888
No comments:
Post a Comment